ÇOCUKLARDA KONUŞMA GELİŞİMİ
ÇOCUKLARDA KONUŞMA GELİŞİMİ
Dil ve Konuşma Gelişimi Dil ve konuşma bireylerin kendilerini ifade etme, iletişim kurma ve sosyal hayatı paylaşmalarındaki en önemli araçlardandır. Birey doğumundan itibaren çevresinde olanları anlamaya, istek ve ihtiyaçlarını ifade etmeye çalışırken dili kullanır. Çoğu bebek için çevreyle iletişim kurmak ağlamayla başlar ve her şey doğal olarak inanılmaz bir hızda gerçekleşir. Çocukta önce "Alıcı Dil" adı verilen söyleneni anlama gelişmeye başlar. Söylemek istediklerini sözel yolla ifade etmesi ise "İfade Edici Dil" olarak adlandırılır. Dilin kazanılması konuşma öncesi ve konuşma dönemi olmak üzere iki dönemde incelenebilir.
· KONUŞMA ÖNCESİ DÖNEM:
Ağlama (0-6 hafta): Konuşma mekanizmasının bu dönemdeki görevi nefes alma ve yemedir. İlk üç hafta çıkarılan sesler henüz farklılaşmamıştır. 4. haftadan itibaren farklılaşmış sesler ortaya çıkmaktadır. Çıkarılan sesler uyarıcı ile ilişkili olup genellikle açlık ve rahatsızlık ağlamalarıdır. Bebeklerin ağlamaları konuşabilmelerinin ilk işareti ve habercisidir.
Gıgıldama Dönem (6 hafta- 3 ay): Bu dönemde bebek ses oyunları yapmaya başlar. Sesi ses olarak çıkardığının farkındadır. Ses üretimi başlar. Çeşitli sesler üreterek isteklerini göstermeye çalışır.
Mırıldanma Dönemi (3-6 ay): Başlangıçta refleks olan sesler, bu dönemde amaçlı hale gelir. Mırıltı sesleri, yetişkin konuşmasının sesli ve sessizlerine benzemeye başlar. Bebek, bir sesi uzun zaman tekrarlar ve yeni bir ses öğrenince onu da aynı şekilde tekrarlamaya devam eder. Mırıldanma çocuğa bütün ses mekanizmasını serbestçe hareket ettirmesini öğreten en iyi yoldur. Mırıldanması yetişkinler tarafından desteklenen çocuklar daha erken konuşmaya başlar.
Mırıldanmanın Tekrarı Dönemi (6-9 ay): Ağız hareketlerindeki çeşitlilik artar. Çocuğun çıkardığı sesler hece tekrarına doğru gelişir ve daha çok çevredeki dilin niteliklerini kazanır. Çocuk bu aylarda ses üretimi ile işitmeyi birleştirir. Seçilmiş işitilen sesleri taklit eder. Her çocuk ağlama döneminden mırıldanma dönemine geçebilir ancak bazı çocuklar mırıldanma döneminden mırıldanmanın tekrarı dönemine geçemez. Mırıldanmanın tekrarı döneminin görülmemesi; dil problemleri, işitme kaybı, zihinsel gerilik, afazi veya duygusal yoksunluğun bir belirtisi olarak ortaya çıkmaktadır.
· KONUŞMA DÖNEMİ:
Ses-Sözcük Dönemi (9-12 ay): Çocuk bu dönemde anadiline ait sesleri çıkartır. Jargon bu dönemde görülür. Anlaşılmayan bir dilde konuşuyor gibidir. Agulama seslerini kendince bir anlam taşıyormuş gibi çıkarır.
Tek Sözcük Dönemi (12-18 ay): Bu dönemde çocuklar gerçek olarak konuşmaya geçerler. Çocuğun kullandığı tek sözcük, belli bir durum veya nesneyi anlatır. Sözcüklerin yapısı yetişkin sözcüklerine benzer. Çocukların ilk sözcükleri kazanmaları uzun sürer ancak çocuk on ya da daha fazla sözcük kazandıktan sonra, sözcük dağarcığı hızlı bir şekilde artmaya başlar.
İki Sözcüklü İfadeler Dönemi (18-24 ay): Çocuk bu dönemde sadece iki sözcük kullanarak çeşitli düşüncelerini iletebilir. Çocuğun yaklaşık 3-50 arasında sözcük dağarcığı vardır. Çocuğun cümleleri kısa, basit ve genellikle ad ve eylemleri içerir.
Üç ve Daha Fazla Sözcüklü İfadeler Dönemi (2-3 yaş): Bu dönem, çocuğun üç-dört sözcüğü yan yana koyarak tek bir düşünceyi ifade ettiği dönemdir. Çocuğun küçük emirleri yerine getirebilmesi, basit soruları cevaplayabilmesi, onun günlük konuşmaları kavradığına işaret eder. Bu dönemde çocuk yaratıcı bir şekilde konuşmaya başlar. Cümleleri çok açık fakat gramer yönünden eksik olabilir.
Gramer Kurallarına Uygun Konuşma Dönemi (3-6 yaş): Çocukların çoğu bu dönemde ana dilinin temel yapılarını öğrenerek kendisini iyi bir şekilde ifade edebilir. Kullandığı sözcük sayısı 1000 civarındadır. Dönemin sonunda 2000 kelimeyi bulur.
